Zespół pałacowo-parkowy w Ostromecku – zespół rezydencjalny, obejmujący dwa pałace i park, zlokalizowany na skarpie doliny Wisły w Ostromecku w powiecie bydgoskim, od 1996 roku jest własnością miasta Bydgoszczy. Stanowi regionalny ośrodek kulturalny i rekreacyjny. Mieści m.in. muzeum zabytkowych fortepianów.

Zespół pałacowo-parkowy w Ostromecku składa się z dwóch pałaców i 38-hektarowego parku. Głównymi ośrodkami założenia są dwa pałace. Mniejszy z nich to barokowy Pałac Stary, zwany też Myśliwskim lub Pałacem Mostowskich, pochodzący z połowy XVIII wieku. Większy zwany Pałacem Nowym lub Pałacem Schönbornów to rezydencja w stylu neoklasycystycznym wybudowana w latach 1832–1848 i wzbogacona na przełomie XIX/XX w. o dwupiętrowe skrzydło, salę balową i tarasy widokowe w tzw. „kostiumie francuskim” łączącym style neorenesansowy i neobarokowy[31]. Całość otacza park, urządzony w stylu angielskim i włoskim. Wszystkie obiekty zostały ujęte w rejestrze zabytków województwa kujawsko-pomorskiego: barokowy pałac stary wraz z parkiem od 1955 roku, a neoklasycystyczny pałac nowy od 1991 roku. Park ostromecki jest również ujęty w „Spisie parków i ogrodów zabytkowych w Polsce” (nr rej. 326/60).

Stary Pałac
Stary Pałac zwany również pałacem Mostowskich to budowla o charakterze dwupiętrowej reprezentacyjnej rezydencji w stylu baroku z elementami saskiego rokoka, został wybudowany w latach 1759–1766 przez Pawła Michała Mostowskiego, wojewodę pomorskiego.

Powierzchnia użytkowa pałacu to 712,5 m². Wzniesiono go na planie zbliżonym do kwadratu. Podpiwniczony – piwnice sklepione kolebkowo – ma trzy kondygnacje z półpiętrem i poddaszem nieużytkowym. Parter oraz piętro składają się z czterech pokoi plus pokoje na półpiętrach. Budynek jest murowany z cegły, a ściany piwnic z kamienia. Elewacje pałacu są zdobione kolumnami, pilastrami, sztukaterią oraz reprezentacyjnymi oknami. Od strony północnej znajduje się taras widokowy, z którego rozpościera się rozległy widok na dolinę Wisły oraz ogród włoski, sięgający do terenów zalewowych rzeki. W elewacji frontowej znajduje się trójosiowy pozorny ryzalit ujęty zdwojonymi pilastrami, zwieńczony trójkątnym szczytem. Nad wejściem umieszczono balkon. Budynek pokrywa mansardowy, dwukrotnie łamany dach pokryty łupkiem kamiennym, zdobiony rzeźbą orła. We wnętrzach zachowały się fragmenty dekoracji sztukatorskiej oraz ażurowa balustrada w sieni.

Niegdyś w Starym Pałacu odbywały się pikniki kończące polowania. Z tych względów pałac ten nazywano również myśliwskim. Od 2000 roku w pałacu znajduje się Kolekcja Zabytkowych Fortepianów im. Andrzeja Szwalbego.

Pałac Nowy
Pałac położony jest we wschodniej części parku, na wprost głównego wjazdu do Zespołu Pałacowo-Parkowego w Ostromecku. Pod względem stylistycznym jest późnoklasycystyczny, z eklektycznymi dobudówkami. Korpus główny jest prostokątny, z nieznacznym ryzalitem od frontu oraz trójbocznym w elewacji tylnej, zamkniętej tarasem. Liczy dwie kondygnacje osadzone na wysokich suterenach oraz pokryty jest niskim dachem czterospadowym. Od południa przylega do niego neobarokowy, piętrowy pałacyk myśliwski z kaplicą o dachu mansardowym, połączony z korpusem dwukondygnacyjnym łącznikiem, a od północy jednokondygnacyjna sala balowa[45]. We wnętrzach zachowała się dekoracja sztukatorska. Od strony parku pałac wyposażony jest w zespół tarasów, ujętych murem oporowym z tralkową balustradą. W narożnikach: północno-zachodnim i południowym znajdują się pergole na kolumnach korynckich i toskańskich[46]. Powierzchnia użytkowa całego obiektu wynosi 2581,4 m².

Park
Park pałacowy w Ostromecku o powierzchni 38 ha stanowi środowisko, w którym osadzone są oba pałace oraz obejmuje częściowo skraj doliny Wisły. Składa się z dwóch części, zróżnicowanych pod względem kompozycyjnym i krajobrazowym: ogrodu włoskiego i angielskiego.

W okolicy Pałacu Mostowskich znajdują się pozostałości regularnego ogrodu włoskiego z początków XVIII wieku. Rozciąga się on na trzech tarasach, za Pałacem Starym, w kierunku Wisły. Komunikację pomiędzy poszczególnymi poziomami zapewniają schody. Od południa istnieje aleja kasztanowa, od północy trzy tarasy ogrodowe opadające stopniami ku skarpie, poniżej aleja grabowa. U podnóża znajduje się czterorzędowa aleja lipowa, kończąca się owalnym wgłębnikiem, niegdyś basenem z fontanną. Po bokach szpalerów drzew rozplanowano nasadzenia o schemacie kwaterowym.

W otoczeniu Pałacu Nowego znajduje się park w stylu angielskim założony w latach 30. XIX w. przez pruskiego ogrodnika królewskiego Petera Josepha Lennégo (współtwórcę m.in. ogrodów Sanssouci w Poczdamie). Wykorzystuje on naturalne bogactwo przyrodnicze terenu, składając się z części ogrodowej i leśnej. Cechą założenia ogrodowego jest duży udział polan trawnikowych z malowniczym ukształtowaniem terenu i zadrzewienia. Osiami założenia przestrzennego są pomnikowe drzewa, relikty nadwiślańskiego grądu zboczowego: lipy drobnolistne i dąb szypułkowy. Przed tarasem Nowego Pałacu znajduje się rozległa polana widokowa otoczona starodrzewem, a za nią ciągnie się park krajobrazowy, z okazami wiekowych drzew, szpalerami i stawami. Uzupełnienie stanowi wkomponowany w park pierwotny las. Dominują tu zbiorowiska grądowe wysokie i niskie oraz enklawy łęgowe i olsowe. Elementem parku jest również biegnący przez całe założenie naturalny układ wodny: strumień i cztery stawy zwane „Kluczykami”, otoczone trawnikami z dużą ilością krzewów, bylin oraz roślin wodnych i przywodnych.

W głębi parku znajduje się neoromańskie mauzoleum rodziny Schönbornów oraz Alvenslebenów. Drzewostan parku jest bogaty i urozmaicony pod względem gatunkowym i wiekowym. Najliczniej występują jesiony wyniosłe, kasztanowce białe, lipy drobnolistne, dęby szypułkowe, świerki pospolite, klony zwyczajne oraz klony polne[8]. Według inwentaryzacji przeprowadzonej w latach 90. XX w. znajdowało się tam około 850 drzew liściastych oraz około 180 drzew iglastych[8]. Do pomników przyrody zaliczono 11 lip drobnolistnych (300–650 cm), 17 dębów szypułkowych (255–455 cm), 26 kasztanowców zwyczajnych (280–360 cm), 4 buki zwyczajne (260, 300, 340, 360 cm), klon zwyczajny (355 cm), sosna wejmutka (240 cm), 6 wiązów szypułkowych (240–440 cm), dwa dęby bezszypułkowe (300–350 cm), olsza czarna (260 cm) i jesion wyniosły (320 cm).

Niegdyś w obrębie parku znajdowała się również bażantarnia, ostoja jeleni oraz sady, po których pozostały relikty starych odmian jabłoni i grusz rosnące w pobliżu Starego Pałacu. Park w Ostromecku zajął drugie miejsce w konkursie na Najpiękniejszy Polski Park 2009, organizowanym przez firmę Briggs & Stratton.